Jak jeść sushi? To pytanie zadaje sobie wiele osób sięgających po ten japoński przysmak po raz pierwszy. Sushi ma opinię dania eleganckiego, czasem nawet onieśmielającego – niewłaściwe użycie pałeczek, oblizywanie ich końcówki, czy nieodpowiednie zanurzenie w sosie sojowym może sprawić, że poczujesz się niepewnie. Ale nie martw się – jedzenie sushi nie jest trudne, jeśli zrozumiesz podstawy. W tym artykule pokażę ci krok po kroku, jak jeść sushi zgodnie z japońskimi zwyczajami, unikając błędów, które mogą zepsuć przyjemność z tej wyjątkowej potrawy. Dowiesz się też, które elementy etykiety są ważne, jakie rodzaje sushi wybierać na początek i jak nadążyć za aktualnymi trendami kulinarnymi.
Czym właściwie jest sushi i jak się dzieli?
Zanim przejdziemy do instrukcji, warto wiedzieć, czym właściwie jest sushi. Nazwa nie odnosi się do surowej ryby, jak sądzi wiele osób, a do kwaśnego ryżu (su – ocet, shi – ryż), który stanowi podstawę każdej porcji. Ryby, owoce morza, warzywa czy tofu to dodatki.
Najpopularniejsze rodzaje sushi:
- Nigiri – kulka ryżu z uformowanym plastrem ryby lub owoców morza, niekiedy przewiązana paskiem nori (wodorostów); najczęściej podawana po dwie sztuki.
- Maki – rolki zawijane w nori, cięte na plastry. Najbardziej rozpoznawalna forma sushi.
- Uramaki – odwrotna wersja maki: ryż na zewnątrz, nori wewnątrz. Popularne np. w rolkach California.
- Sashimi – cienko krojone kawałki surowej ryby (bez ryżu). Technicznie to nie sushi, ale często podawane razem z nim.
- Temaki – rożki z nori wypełnione ryżem i dodatkami, jedzone palcami.
Dla nowicjuszy maki i uramaki będą najlepszym wyborem – łatwe do jedzenia, różnorodne w smaku i często łagodniejsze w porównaniu do bardziej surowych wersji.
Jak jeść sushi – krok po kroku
1. Mycie rąk i przygotowanie
W japońskich restauracjach otrzymasz ciepły, wilgotny ręcznik (oshibori) do przetarcia dłoni. To znak dbałości o czystość – sushi tradycyjnie je się palcami, więc ręce powinny być czyste.
2. Ułożenie pałeczek
Jeśli używasz pałeczek (hashi), pamiętaj, by nie wbijać ich pionowo w ryż – w Japonii taki gest kojarzy się z rytuałami pogrzebowymi. Po zakończeniu jedzenia odłóż je na specjalną podstawkę (hashioki), nigdy bezpośrednio na stół.
3. Sos sojowy – ostrożnie
Nie zalewaj całej rolki sosem – to nie polewka. Jeśli jesz nigiri, zamaczaj delikatnie tylko rybę (nie ryż!) – najlepiej obrócić kawałek i końcem ryby dotknąć powierzchni sosu. Zbyt dużo sosu rozmiękczy ryż i zrujnuje balans smaku.
W maki zamaczasz dolną część rolki – bardzo krótko.
4. Pasta wasabi i marynowany imbir – kiedy i jak używać?
Wasabi często jest już dodane przez sushi mastera pod rybą. Jeśli chcesz więcej ostrości, możesz dodać odrobinę do ryby (nigdy mieszać go z sosem sojowym – to faux pas w Japonii).
Marynowany imbir (gari) nie jest przyprawą – służy do oczyszczania podniebienia między kolejnymi kawałkami, zwłaszcza o wyraźnie różnym smaku.
5. W jakiej kolejności jeść sushi?
Sushi warto zacząć od łagodniejszych smaków jak sushi z rybą białą (np. okoń, flądra), potem przejść do tłustszych i wyraźniejszych form – łosoś, tuńczyk, a na końcu np. węgorza z sosem unagi. To pomoże w pełni docenić każdy niuans smakowy.
Nie musisz jednak trzymać się sztywnej „kolejności”, jeśli jesteś w zwykłej restauracji – najważniejsze, by czerpać przyjemność i nie mieszać zbyt wielu intensywnych smaków na raz.
Jak jeść sushi palcami – czy to wypada?
Tak, wbrew pozorom sushi je się także palcami. Szczególnie nigiri czy temaki – łatwiej kontrolować kąpiel w sosie i chwyt, by nie zgnieść struktury. Pałeczki są mile widziane, ale nie obowiązkowe.
Dłonie powinny być czyste, nie oblizuj palców przy jedzeniu – to źle widziane. Użyj chusteczki lub ręcznika, który zazwyczaj dostajesz z daniem.
Trendy w sushi: co dziś lubimy zamawiać?
Zmieniające się gusta kulinarne wpływają także na sushi. Coraz częściej spotkasz alternatywne formy, które nieco odbiegają od tradycji, ale są odpowiedzią na lokalne smaki.
1. Wege sushi
Sushi bez ryb zyskuje popularność nie tylko wśród wegan. Zamiast ryb używa się awokado, marynowanej dyni, smażonego tofu, ogórka, a nawet grillowanego bakłażana. Dobrze skomponowane wege sushi potrafi być równie głębokie w smaku, co klasyczne wersje.
2. Rolki z dodatkami
Sushi z chrupiącą cebulką, kremowym serkiem, kimchi czy smażonymi dodatkami nie są już rzadkością. Rolki fusion mieszają smaki – np. łosoś + mango + chilli – dając nowe wrażenia smakowe.
3. Sushi burrito i poke bowl
Chcesz szybko i wygodnie? Popularność zyskują formy inspirowane sushi – burrito sushi (rolka wielkości wrapa) lub poke bowl (misa z ryżem, rybą i warzywami). Dobre jako lunch lub street food.
Typowe błędy, których lepiej unikać
Jeśli chcesz dobrze wypaść przy sushi, unikaj kilku powszechnych gaf:
- Nie mieszaj wasabi i sosu sojowego – to spłyca smak i nie wygląda dobrze.
- Nie nadgryzaj sushi – założenie jest takie, że każdy kawałek mieści się w całości w ustach.
- Nie oblizuj pałeczek ani nie stukaj nimi o miseczkę – to dziecinne i niegrzeczne.
- Nie zamawiaj wszystkiego na raz w sushi barze – sushi podaje się świeże, najlepiej kawałek po kawałku.
Jak jeść sushi w restauracjach typu kaiten – z taśmą?
W sushi barach z ruchomą taśmą (kaiten sushi) talerze z gotowymi rolkami krążą przed tobą. Bierzesz te, które przyciągną twój wzrok. Kolor talerzyka wskazuje cenę – zestawienie zwykle znajdziesz przy stoliku. Na koniec sumuje się całość po kolorach.
Warto usiąść blisko kucharza – często mają rzadkie rolki przy sobie, których nie puszczają na taśmę. Możesz poprosić o konkretny rodzaj, nawet jeśli nic takiego akurat nie jeździ.
Co pić do sushi?
Najczęściej partnerem sushi jest zielona herbata – oczyszcza kubki smakowe i ma właściwości trawienne. Coraz częściej serwuje się jednak lekkie białe wina (np. riesling, gruner veltliner), jasne piwa w stylu lager lub, oczywiście, sake.
Sake tradycyjnie pije się schłodzone do lekkich dań i na ciepło do bardziej tłustych ryb. Nie musisz znać się na jego rodzajach – poproś obsługę o coś pasującego do twojego zestawu.
Czy sushi jest zdrowe?
Dobrze przygotowane sushi jest odżywcze – lekkostrawne ryby, wartościowy ryż z octowym dressingiem, warzywa i jod z nori. Problemem może być jednak nadmiar słonego sosu, tłuste dodatki typu majonez czy rolki smażone w tempurze. Jeśli zależy ci na odżywczym posiłku, wybieraj proste nigiri, maki z rybą oraz wege formy.
Zwróć uwagę na świeżość składników – ryby powinny być zawsze chłodne, mieć sprężystą, błyszczącą strukturę i przyjemny zapach mórz, nie ryb.
Czy można jeść sushi dzień później?
Nie zaleca się zostawiania sushi na „potem”. Ryż traci swoją teksturę, a ryby mogą się szybko psuć. Jeśli już musisz – trzymaj sushi szczelnie zamknięte w lodówce, nie dłużej niż 24 godziny, i nie jedz rolki z surową rybą. Lepsze będą opcje z warzywami lub omletem tamago.
Gdzie najlepiej zacząć swoją przygodę z sushi?
Na początek warto odwiedzić sprawdzoną restaurację z szefem sushi, który doradzi i przygotuje zestaw degustacyjny. Dobrym wyborem są też sushi bary w większych miastach, gdzie możesz podejrzeć przygotowanie potrawy.
Jeśli wolisz zacząć powoli, wypróbuj uramaki z łososiem i awokado – zestaw, który trudno zepsuć. Coraz częściej dostępne są też boxy sushi w sklepach – są wygodne, choć nie zastąpią uczciwej restauracji.
Po kilku próbach poczujesz się pewniej – wtedy możesz przejść na sashimi, tofu, owoce morza i mniej popularne dodatki typu ryba maślana, węgorz, ikra czy ośmiornica.
Jeśli nadal zastanawiasz się, jak jeść sushi, pamiętaj: japońska kultura jedzenia opiera się na szacunku i prostocie. Nie chodzi o to, by znać wszystkie zasady, lecz by docenić smak, jakość i sposób podania.
Z czasem jedzenie sushi stanie się rytuałem, który nie tylko syci, ale też odpręża.
0 komentarzy